Kinderarbeid

Het is een beeld waar ik maar niet aan kan wennen, alsof het me blijft achtervolgen. Een beeld dat misschien wel voor eeuwig op mijn netvlies zal blijven kleven. Ik zag hen voor het eerst toen ik doorheen het gebergte van Noord-India fietste. Groepjes mensen die tussen hoopjes stenen in de weer waren met hamer en beitel. Om de één of andere reden heb ik er toen geen aandacht aan geschonken. Geen idee waarom. Misschien wel omdat de kou me zo in zijn greep hield dat ik het liefst zo snel als mogelijk op mijn eindbestemming van de dag wou geraken.

De grens opfietsend naar Bangladesh zie ik hen opnieuw, maar deze keer in veel grotere getale. Over een afstand van ettelijke kilometers zitten ze half verscholen tussen steenheuvels: mannen, vrouwen, maar ook kinderen. Eerst lijkt het erop dat de moeders hun kinderen hebben meegenomen omdat ze geen babysit hebben gevonden voor hun kroost. Bij nader toezien, zie ik ze ook allemaal aan het werk. Hier klopt iets niet. Intuïtief ga ik op de remmen staan, parkeer mijn loodzware tweewieler met trailer en stap op hen af.

Ik weet niet goed wat ik daadwerkelijk zie. Kinderen, nauwelijks de luiers ontgroeid die met hamer en beitel middelgrote stenen in kleinere stukjes kappen. Ik tel er minstens twaalf, variërend van leeftijd, van zes tot dertien jaar oud. Ik knoop een gesprek aan met zowat de oudste van de bende. De jongeman spreekt gebroken Engels, maar ik slaag er toch in om wat informatie uit eerste hand te verzamelen. Hun dagtaak start om 8 uur in de ochtend en eindigt rond vijf uur in de namiddag. Ze verdienen dagelijks zo’n 200 roepies, omgerekend 2,5 euro per dag. Hun werkweek bestaat uit 6 dagen en brengt hen een weeksalaris op van 1200 roepies of 15 euro. Geld dat gebruikt wordt om het levensonderhoud van het gezin mee te helpen bekostigen. Ze komen allemaal uit hetzelfde dorp, maar zijn geen familie van elkaar.

Met enige schroom vraag ik of ze het erg vinden als ik wat foto’s maak. Mijn voorstel wordt eerder tot mijn verrassing uitbundig onthaald. Eén van de jongens haalt speciaal zijn zwarte zonnebril tevoorschijn en neemt de houding aan van een filmster die zich klaarmaakt om een Oscar in ontvangst te nemen. Het ijs is volledig gebroken en vijf minuten lang gekscheren ze voor mijn camera. Wellicht stopt hier nooit een toerist en nog minder worden ze gedigitaliseerd. De fotoshoot levert enkele pareltjes op, helaas met een wrang randje, want de confrontatie met de harde realiteit komt pas ’s avonds echt ten volle bovendrijven.

In de guesthouse waar ik verblijf maak ik namelijk kennis met de zoon van de eigenaar. Chammiki is een jonge twintiger, hoog opgeleid en spreekt vloeiend Engels. Wanneer ik hem enkele foto’s toon van de werkende kinderen, blijkt hij heel goed op de hoogte te zijn van het reilen en zeilen van de Indiase natuursteengroeven. Zijn oom blijkt namelijk mede-eigenaar te zijn van zo’n steengroeve. Volgens Chammiki zijn België, Noord-Frankrijk en Groot- Brittannië zowat de grootste afnemers van de kasseistenen die hier in India worden gemaakt. Als ik schoorvoetend het woord moderne slavernij en kinderarbeid uitspreek, haalt hij zuchtend zijn schouders op. Chammiki vertelt me dat kinderarbeid in India bij wet verboden is, maar dat er door de overheid nauwelijks controle is op de naleving van de wet. Zelfs met een gestructureerde controle zal volgens Chammiki kinderarbeid nooit volledig verdwijnen. Om de eindjes aan elkaar te knopen moeten kinderen vaak ’s avonds hun ouders helpen met het kappen van stenen. Dit gebeurt verweg van de steengroeven en ontrokken aan het oog van sporadische controles. Ook bij de afnemers stellen weinig zich vragen over de herkomst of de werkomstandigheden rond de natuursteengroeven omdat die vaak moeilijk te achterhalen zijn. De importeurs kopen hun kasseien immers bij een tussenpersoon. Over de ware herkomst en de manier waarop het productieproces verloopt, is er weinig transparantie. Op mijn vraag waarom ik naast kinderen in hoofdzaak vrouwen aan het werk zie, verwijst Chammiki naar de ongezonde werkomstandigheden. Door het gebrek aan degelijk gereedschap, maskers, helmen en beschermende kledij worden veel arbeiders blootgesteld aan stof dat in hun longen kruipt. Vooral mannen lijden aan silicose waardoor ze vaak jong sterven.

De opvallend hoge aanwezigheid van vrouwen heeft ook te maken met het ‘Mahatma Gandhi National Rural Werkgelegenheidsgarantie Schema’ dat de regering in 2005 in het leven riep. De overheid wou op grootschalig niveau de strijd aangaan met de armoede en bedacht een bijzondere regeling. Elk jaar krijgen volwassenen die bereid zijn om ongeschoold, handmatig werk te verrichten de garantie van 100 dagen werkzekerheid. Op die manier hoopt de regering het levensonderhoud te verbeteren. De regeling garandeert ook de betaling van een wettelijk minimumloon en gelijke lonen voor mannen en vrouwen. De regeling is zeer aantrekkelijk voor de werkgevers die nauwelijks moeten opdraaien voor de loonlasten. Ongeveer 82% van de werkkrachten die gebruik maken van deze regeling zijn vrouwen die vaak deel uitmaken van de lagere kasten.

Enkele jaren terug kwam in België de kinderarbeid in India massaal aan het licht toen bleek dat ondermeer de Gentse Korenmarkt en het Emile Braunplein heraangelegd waren met kasseien afkomstig uit illegale steengroeven waar kinderarbeid schering en inslag is. Ook het kerkplein in Merelbeke en de Oude Markt in Leuven bleken geplaveid met kasseien die gemaakt waren door kinderen. Daarop besloten heel wat steden hun contract met de steenleveranciers in India stop te zetten. Een impulsieve daad waarmee je natuurlijk de kern van het probleem in India niet oplost. Integendeel zelfs, want door het verbreken van de contracten moesten fabrieken en steengroeven in India de deuren sluiten. Indirect was de arme bevolking de dupe van de sluiting en zag ze haar kans om te timmeren aan een betere levensstandaard als sneeuw voor de zon verdwijnen. De hele situatie toont aan hoe complex het verhaal van kinderarbeid is. Het mag duidelijk wezen, om kinderarbeid uit de wereld uit te helpen, is er nog een lange weg af te leggen.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *