Thawan Duchanee

Een dagtrip boeken heeft een aantal voordelen. Zo kan je veel zien op een relatief korte tijdspanne en hoef je je niks aan te trekken van de praktische kant van het reizen. Er is echter één groot nadeel. Om de aangeboden tours zo aantrekkelijk mogelijk te maken, stouwen reisagenten zo’n dagprogramma stampensvol met bezienswaardigheden zodat de tijdslimiet per bezoek wel zeer gelimiteerd is. Voor de ontdekking van het leven en werk van Thawan Duchanee, een Thaise schilder, architect en beeldhouwer met internationale naam en faam hebben we welgeteld een half uur de tijd. Een affront voor de artiest en een aanslag op de hartslag voor de bezoeker.

Thawan Duchanee is geen eendagsvlieg. Reeds op jong leeftijd ontpopte hij zich als een talentvol kind. Opvallend was zijn sterke aantrekkingskracht tot het boeddhisme. Iets wat vooral in zijn schilderkunst tot uiting kwam en hem een wereldwijde reputatie bezorgde. Geïnspireerd door Chinese, Indische en Japanse kunstenaars die kenmerkend in zwart-wit schilderden, ging hij ook over op het schilderen van zwart en wit omdat hij daarmee uiting kon geven aan zijn innerlijke gevoelens. In een interview gaf hij ooit een verklaring voor deze ommekeer. “Toen ik jong was, was ik gevuld met veel liefde, passie en plezier in het leven. Naarmate ik ouder werd, werden mijn gedachten volwassener. Ik zie de wereld nu alleen nog in zwart en wit.” Voor de kunstenaar had alles in deze wereld dan ook twee kanten: goed en kwaad, duisternis en helderheid, zachtheid en kracht. Die tweeslachtigheid kwam dan ook vaak tot uiting in zijn werken. Als architect ontwierp hij het bekende ‘zwarte huis’, waar hij tot aan zijn dood in 2014 verbleef en dat inmiddels is omgebouwd tot een museum.

Zijn populariteit had hij vooral te danken aan zijn provocerende voorstellingen van het boeddhisme. Zijn progressieve visie werd evenwel niet door iedereen in dank afgenomen. Zijn kunstwerken met opvallende thema’s van waanzin, geweld en erotiek werden vaak als godslasterend beschouwd en vielen daarom meermaals ten prooi aan vandalisme. De controverse zorgde ervoor dat zijn roem alleen maar toenam. Ook zijn flamboyante levensstijl droeg bij tot de mythe Thawan. Met zijn borstelige witte baard en zwarte kleding versierd met dierlijke beenderen en klauwen was hij een aparte verschijning. Hij maakte niet alleen indruk door zijn atypische kledij, maar ook door zijn luide stem en zijn satirische, haast absurdistische humor.

Hij was ook nooit te verlegen om uit te bazuinen dat een paar penseelstreken hem een miljoen Bath (ruim €30.000) konden opleveren. Bekend zijn dan ook zijn werken waar hij met een zwaai van een penseel in een paar seconden de snelle bewegingen van paarden, adelaars, tijgers en leeuwen vastlegde. Aan arbeidsintensiviteit ontbrak het hem geenszins. Eén van zijn meest legendarische projecten was het schilderen van een paar honderd kamers in het 700 jaar oude kasteel van Gottorf in Duitsland. Een karwei dat hem drie jaar in beslag nam.

De kunstenaar had ook een obsessieve passie om schedels en geweien van dieren te verzamelen. Deze elementen gebruikte hij vooral om zijn beeldhouwwerken mee op te smukken. Ook slaagde hij erin om deze te verwerken tot abstract meubilair, van stoelen tot tafels en van lampen tot wanddecoraties. Het museum en de talrijke gebouwen eromheen zijn volgestouwd met creaties die een overzicht geven van een halve eeuw kunstenaarschap. Ik heb ogen te kort om die bizarre kunst te aanschouwen, laat staan om ze in een bepaald referentiekader te plaatsen. Een ding is zeker, als ik ooit terug in de buurt ben, dan kom ik hier zeker terug, maar dan zonder tijdsdruk.