De gezichten van S21

Er zijn wel meerdere plekken op de wereld die weerhaken hebben achtergelaten op mijn zwerversziel, maar de indruk die de foltergevangenis S21 heeft nagelaten,  zal nog lang blijven nazinderen. Hier werden tussen 1975 en 1979 duizenden onschuldige burgers naartoe gebracht door de Rode Khmer en dit in opdracht van de Angkar, het communistisch regime dat Cambodja bijna vier jaar lang onderdrukte. Haast niemand wist waarom ze waren gearresteerd. Hun arrestatie was meteen het bewijs van hun schuld, want Angkar (de organisatie) had altijd gelijk. Men vermoedt dat er in totaal 20.000 mensen naar deze foltergevangenis werden gebracht. Slechts 12 ervan hebben de gruwel overleefd.

Oorspronkelijk was deze plaats een schoolgebouw, een plek van stilte en studie, van deugnieterij en vrolijkheid. Toen de Rode Khmer aan de macht kwam transformeerde deze plaats in een nachtmerrie. S21 was een uiterst geheime plaats. Iedereen die hier per vrachtwagen aankwam, was geblinddoekt. Niemand wist precies waar hij was. Ze werden weken, soms maanden vastgehouden waarbij dagelijkse foltering meer regel dan uitzondering was.

Aanvankelijk waren het vooral aanhangers van generaal Lon Nol die Cambodja leidde voor Pol Pot het roer overnam. Maar al snel waren ook de zogenaamde nieuwe mensen geviseerd, mensen die in de stad woonden: monniken, artsen, advocaten, leerkrachten, studenten, … Mensen die in de ogen van Pol Pot een bedreiging vormden. Bij aankomst in S21, moest iedereen zich uitkleden. Dit was meteen een essentiële stap in het vernietigen van alle overgebleven waardigheid. Net als in de concentratiekampen van de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog werd bij aankomst van een gevangene een foto genomen en werden de gegevens geregistreerd. Ze werden evenwel nooit meer met hun naam aangesproken. Namen werden alleen gebruikt op executielijsten of gedwongen bekentenissen.

Gevangenen werden meestal vastgeketend aan boeien die waren vastgemaakt aan metalen lussen op de grond. Ze werden door middel van foltering gedwongen om bekentenissen af te leggen. Eenmaal ze hun misdaden tegen Angkar (de organisatie) hadden toegegeven, was hun lot meteen ook bezegeld. Er wachtte hen enkel nog de executie. Ik bespaar jullie de details van de martelingen die de gevangen hier moesten ondergaan, maar ik blijf me verbazen over wat een mens in staat is.

Ik staar naar de rijen ogen vol angst. Angst over wat hen te wachten stond, maar evenzo de angst voor een nieuwe foltering. Kijkend naar die weerloze blikken besef ik eens te meer dat dit niet enkel een verhaal is uit een geschiedenisboek. Deze mensen zijn individuen, zoals jij en ik. Zij hadden alleen de pech om in een land te leven dat bijna vier jaar lang geterroriseerd werd door een leider die er weergaloos in slaagde om zijn aanhangers te hersenspoelen zodat ze in staat waren om dergelijke wreedheden te begaan. Helaas gebeuren gelijkaardige feiten nog steeds. Leren uit de geschiedenis, het is en blijft een illusie…

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *