Fietsen op het ritme van de zon…
Nieuwsbrief 2 – het leven is onvoorspelbaar.
Het voelt enigszins vreemd aan. Doorheen het dubbele glazen raam zie ik berijmde grasvelden, akkers en weilanden. Een schrale zon doet verwoede pogingen om zijn plaats alsnog op te eisen, maar koning winter heeft de teerling geworpen. Of zoals de Romeinse keizer Julius Caesar zei: ‘Alea iacta est’. Toen ik begin juni 2018 vertrok voor een solarfietstocht van 15 maand had ik nooit gedacht dat ik na één derde van de vooropgestelde periode terug ‘thuis’ zou vertoeven. Evenmin dat de tweede nieuwsbrief zolang op zich zou laten wachten. Er is m.a.w. heel wat gebeurd. Deze nieuwsbrief voert je dan ook mee naar het verleden, het heden en de toekomst. Maak het je gemakkelijk. Neem een bakje troost of een kop thee bij de hand en reis mee doorheen de tijd.
Mijn verkenningstocht doorheen Oezbekistan had mijn stoutste verwachtingen overtroffen. Vaak waande ik me in Iran, het meest gastvrije land dat ik ooit heb aangedaan. Zeker inzake architectuur moet Oezbekistan niet onderdoen. Ook de vele verrassende en openhartige ontmoetingen hebben zich voor eeuwig op mijn zwerversziel gebrandmerkt. Dat China een heel ander hoofdstuk zou toevoegen aan mijn fietstocht; daar was ik me wel degelijk van bewust. Maar dat ik ging geconfronteerd worden met een onverwachte en onaangename wending in mijn privéleven, daar was ik niet op voorbereid.
Onderweg naar de grensovergang met China kreeg ik te horen dat mijn wederhelft een andere weg wou inslaan en dat ik niet langer een centrale plaats innam in haar leven. Zou er dan toch iets van aan zijn, van dat groenere gras aan de overkant? Het nieuws kwam als een donderslag bij heldere hemel. Daar zover van het thuisfront verwijderd, fietsend in het meest ontoegankelijke land op mijn tocht, was het verdomd moeilijk om alles een plaats te geven. Communicatie is in China vrijwel nihil, net datgene waar ik zo een nood aan had. Het nieuws overschaduwde mijn verkenningstocht doorheen China en wellicht daarom dat mijn terugblik eerder ongenuanceerd is. Het zij zo…
Elk nieuw land dat ik binnenfiets, voelt aan als een evenwichtsoefening, als een vorm van aftasten waarbij mijn zintuigen mijn gids vormen. Doordat ik nog steeds deelneem aan de Suntrip race, ligt de uitgestippelde route in ieder geval vast. Maar precies dat maakt de verkenning doorheen China des te moeilijker, want dwalen en verdwalen zijn werkwoorden die niet verzoenbaar zijn met een wedstrijd waaraan een tijdslimiet is gekoppeld. Het is precies die tijdsdruk die me dwars zit. Het neemt de vrijheid weg om je eigen reismenu samen te stellen. Ik kies net als alle andere deelnemers van de Suntrip de route die de koploper heeft gekozen, omdat deze de kortste weg is tot de eindbestemming Kanton, ten zuiden van China. Tot mijn verbazing en ergernis stel ik vast dat zowat eenieder gebruik maakt van de autosnelweg. Opeenvolgende tunnels slagen erin om de bergketens schaakmat te zetten. Maar noch de autosnelweg, noch de tunnels zijn gemaakt op maat van een vakantiefietser. De doortocht is levensgevaarlijk en totaal onverantwoord. Af en toe geef ik er de brui aan en zoek ik alternatieve wegen op. De routes slingeren zich dan als een listige slang doorheen het gebergte en doordat deze wegen tolvrij zijn, is het vrachtverkeer vrij aanzienlijk. Ik stel vast dat de alternatieve routes ook vaak tientallen kilometers verder verwijderd liggen van de autoroutes die zich dwars doorheen het bergachtig landschap klieven. Er wordt in deze solarwedstrijd teveel gestreden met twee maten en twee gewichten. De vrijheid om je eigen route te bepalen, zorgt ervoor dat er een loopje wordt genomen met het wedstrijdreglement. Mijn reislust krijgt nog een extra deuk wanneer ik lijdzaam moet toezien hoe ik haast elke dag geconfronteerd word met checkpoints en politiecontroles. De provincie Xinjiang is op en top een politiestaat waar ‘big brother is watching you’ dagelijkse kost is. Het zijn niet zozeer toeristen die geviseerd worden, maar wel de Oeigoeren (overwegend moslims) die in China al jaren streven naar onafhankelijkheid. De Chinese overheid heeft de voorbije decennia met allerlei middelen de macht van de Oeigoeren aan banden gelegd. Wie zich niet wil onderwerpen aan het Chinese gezag, wordt opgepakt en komt terecht in zogenaamde heropvoedingskampen. Daarbij zijn alle middelen goed om ‘verdachten’ op te sporen. Privacyregels zijn in China onbestaand. Bewakingscamera’s met gezichtsherkenning staan zowat op elke hoek van de straat en bij heel wat toeristische attracties behoort een vingerafdruk tot de standaardprocedure. Niemand ontsnapt aan het alziende oog van het Chinees veiligheidsapparaat, ook fietsers niet.
Gaandeweg ontdek ik nog andere zekerheden. Zo stel ik met eigen ogen en oren vast dat Chinezen het meest rochelend en fluimend spuwend volkje ter wereld is. Men zegt vaak dat alles went, maar ik moet eerlijk bekennen dat het mij niet lukt. Evenmin kan ik wennen aan de walgelijke geur en elk gebrek aan hygiëne in de openbare toiletten. Een andere opvallendheid is het rookgedrag van de Chinezen. Ik heb nog maar zelden zoveel rokende mensen (vooral mannen) bijeen gezien. Onvoorstelbaar. Naar schatting rookt ongeveer tweederden van de jongemannen. Dat ruim de helft afstevent op een vroegtijdige dood lijkt hen worst te wezen. Het uitdelen van sigaretten behoort dan ook tot de Chinese cultuur. Ik had op elke uitnodiging moeten ingaan, dan was ik nu een verstokte roker geworden. Ook China kent behoorlijk wat culturele highlights. Door de uitgestrektheid van het land liggen die evenwel niet op fietsafstand en dat zorgt ervoor dat de fietsdagen soms eentonig lang zijn. Als je dan eenmaal zo’n toeristische attractie bereikt, dan moet je wel eens je stalen zenuwen bovenhalen. Chinezen houden er namelijk van om in groep rond te reizen en daarbij lijkt het wel een sport om zoveel als mogelijk kabaal te maken. Rustig genieten van cultureel erfgoed is vaak niet aan de orde. Daarenboven vinden Chinezen het op één of andere manier ook noodzakelijk om van alles een pretpark te maken, met alle gevolgen van dien. Neen, ik moet eerlijk bekennen dat China me niet echt honderd procent kan bekoren.
Tot overmaat van ramp kamp ik in China ook voor het eerst met een aantal ernstige fietsproblemen die me noodgedwongen langer dan me lief is vast kluisteren op één en eenzelfde plek. Na 3000 kilometer rondtoeren in China valt ondertussen het doek over de solarrace. Van de 39 deelnemers bereiken er slechts 12 de eindmeet binnen de opgelegde tijdslimiet van 100 dagen. De gedoodverfde winnaar, Raf Vanhulle sleept ook deze keer met grote voorsprong op zijn achtervolgers de eerste plaats in de wacht. Met een gemiddelde dagafstand van 270 km slaagt hij erin om de afstand Lyon – Kanton, een slordige 12.000 km te overbruggen in 45 fietsdagen. Een onwaarschijnlijke prestatie! Jaloers ben ik er niet op, want het onderweg zijn is stukken interessanter dan de eindbestemming.
Mede daarom en omwille van de tegenvallende reiservaring in China kijk ik met nog meer verlangen en verwachtingen uit naar mijn volgende bestemming: Laos. Reeds bij het binnenfietsen van het land voel ik opnieuw die openhartigheid die ik vier jaar geleden ook al mocht ervaren toen ik het land voor de allereerste maal bezocht. Daar waar Chinezen mij aanstaarden alsof ik afkomstig was van één of andere planeet, word ik hier met de meest brede glimlach welkom geheten. Zalig! Laos heeft niet alleen een zeer vriendelijke bevolking, het heeft ook een onovertroffen culinaire keuken. Reken daar nog de relatief kleine oppervlakte van het land bij en je hebt zowaar alle ingrediënten bijeen om Laos uit te roepen tot hét fietsland bij uitstek. Voor het eerst slaag ik er terug in om het juiste fietsritme te vinden. Ik dwaal en verdwaal, omarm de gastvrijheid en kijk met de ogen van een kind naar die fascinerende Aziatische wereld die toch zo anders is. Ik blijf versteld staan van hoe mensen hier hun optimisme weten te bewaren en dat ondanks hun weinig rooskleurige toekomst. De opgedrongen consumptie is hier onbestaande, maar dat maakt hen niet minder gelukkig. Misschien zelfs integendeel. Laotianen nemen de dag zoals die komt, zonder al te hoge verwachtingen te stellen. Stress is hen vreemd, net als tijdsnood. Hier kost tijd geen geld. Wat vandaag niet kan geregeld worden, lukt morgen wel of volgende week. Met diezelfde ingesteldheid dompel ik mij onder in hun rijk cultureel verleden dat vooral in de stad Luang Prabang tot uiting komt. Mijn bezoek valt samen met het boot lichtfestival waarbij het einde van de Boeddhistische lente wordt gevierd. Dagenlang is men overal in de stad druk in de weer met het versieren van een zelfgemaakte boot. Het hoogtepunt is de kleurrijke processie die bij valavond doorheen de stad trekt. De boten baden in een zee van kaarslicht en toveren de stad om tot een feeëriek en ongekend mooi schouwspel. Aan het einde van de optocht worden de boten in de Mekong rivier te water gelaten. Laotianen geloven dat de boot hun problemen zal meevoeren en voorspoed hen te beurt zal vallen.
Misschien had ik ook beter zo’n boot gemaakt en te water gelaten, want op weg naar mijn volgende bestemming, Cambodja, slaat het noodlot toe. Omdat ik kost wat kost de stroom van de Mekong wil volgen, kies ik voor een alternatieve route die het midden houdt tussen een fiets- en een wandelpad. Op sommige plaatsen is de zanderige piste behoorlijk smal en laveer ik als een koorddanser er langs. Doordat de begaanbaarheid van het pad alsmaar slechter wordt, beslis ik om rechtsomkeer te maken en een iets grotere en betere route te kiezen. Op die terugweg loopt het evenwel verkeerd af. Het rechterwiel van mijn solartrailer geraakt van het te smalle pad af en voor ik het goed en wel besef, donder ik met mijn hele hebben en houden 10 meter de dieperik in. Mijn hulpgeroep mobiliseert meteen het hele dorp en dankzij de hulp van omwonenden voel ik enkele minuten later terug vaste grond onder mijn voeten. De pijn in de schouder verraadt meteen dat ik de val niet ongeschonden heb overleefd. Uiteindelijk brengt een ziekenwagen me naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, 40 kilometer verderop. Een RX-foto bevestigt mijn vermoeden: een gebroken schouder. Het verdict komt hard aan, want de revalidatie wordt geschat op 7 weken. Na veel wikken en wegen besluit ik om toch huiswaarts te keren. Daar wordt de diagnose bijgesteld: een gebroken sleutelbeen en twee gebroken ribben. Het hard erger gekund…
Ik tuur opnieuw over de graslanden, de akkers en weilanden. De ochtendlijke rijm vermengt zich met nevelslierten. De voorbode van een zonrijke, maar gure winterdag. Het uitzicht ziet er zo anders uit dan wat ik de voorbije weken en maanden heb gezien tijdens mijn fietstocht. Mijn gedachten dwalen af en voeren me terug naar al die mooie momenten van ontmoeten, van ontdekken en beleven. Ik mis ze, net als die vele oosterse geuren wanneer ik weer eens voorbij een geïmproviseerde keuken fiets. Het gemis van zoveel is te groot om niet de draad terug op te nemen. Mijn besluit staat dan ook vast. Als alles naar wens verloopt en het genezingsproces gunstig evolueert, neem ik halverwege januari de draad terug op. Meer nog, het ziet ernaar uit dat de reis een uitbreiding krijgt en de terugkeerdatum met een jaar wordt uitgesteld. Zoals de plannen nu stilaan rijpen in mijn hoofd vlieg ik in eerste instantie naar Maleisië. In Kuala Lumpur wil ik een reportage maken over één van de meest bijzondere Hindoefeesten, Thaipusam. Daarna wil ik me in de hoofdstad een fiets aanschaffen om vervolgens met een minimum aan bagage een hele reeks eilanden van Indonesië aan te doen: Suamatra, Java, Bali, Borneo, Sulawesi, Kalimantan, Molukken, Papua Nieuw-Guinea, … Eenmaal deze verkenning erop zit, verkoop ik opnieuw de fiets en keer ik terug naar Laos om mijn bamboefiets en solartrailer op te halen om zo de eerder geplande terugreis naar België aan te vatten. Het leven is onvoorspelbaar, dat heb ik de voorbije maanden in al zijn facetten aan den lijve ondervonden. Wat de tijd me brengen zal, is koffiedik kijken. Ik zie wel, zolang ik de dag neem zoals die komt…
Via deze weg wens ik eenieder alvast een fantastisch eindejaar toe; een fijne, warme overgang van oud naar nieuw en een gezond 2019. De website www.solarbiketour.com krijgt vanaf begin januari een nieuwe look en zal terug worden aangevuld met nieuwe verhalen, foto’s en anekdotes. Nog even geduld dus…
Met sportieve groet,
Grégory Lewyllie.