Japanse keuken: Werelderfgoed

Wie Japan zegt, denkt onvermijdelijk aan sushi en noedels, maar wie doorheen het land reist, ontdekt al snel dat je een culinaire rondreis kan maken waarbij je smaakpapillen zowaar op hol slaan. Eten is een onderdeel van de Japanse cultuur waarbij ze het consumeren van voedsel zien als een soort uiting van waardering, enerzijds voor het eten zelf en anderzijds voor wie het heeft klaargemaakt. Op straat eten of in het openbaar een snelle hap verorberen, is respectloos en dus not done.

Het Japanse woord voor eten is ‘gohan’, wat letterlijk gestoomde rijst betekent. Dat is niet geheel toevallig, want rijst is een wezenlijk onderdeel van haast elke maaltijd. Minstens even populair zijn ramen of noedels. Je vindt ze echt overal en ze worden haast op elk tijdstip van de dag gegeten. Ramen zijn er in alle soorten, maar de bekendste zijn soba en udon. Ze zijn  gemaakt van boekweitbloem en zijn rijk aan vitamine B. Ze worden steevast opgediend met stukjes vlees en groenten die weelderig rondzwemmen in een jus van bouillon.

Eten in Japan doe je met stokjes. Wie een noedelsoep bestelt, krijgt ook een lepel waarmee je de soep kan opslurpen. De eerste maal keken we wat vreemd op toen onze buurman ongegeneerd de hele maaltijd zat te slurpen, maar ook dat maakt deel uit van hun eetcultuur. Wie slurpt, heeft uiting aan zijn waardering van de goede smaak. Het eten met stokjes blijft voor ons een uitdaging, maar het slurpen hebben we ondertussen al behoorlijk onder de knie.

In vroegere tijden aten Japanners voornamelijk vis, maar sinds Japan zich niet langer isoleert van de buitenwereld heeft ook vlees zijn intrede gedaan in de Japanse keuken. Het bekendste vleesgerecht is ‘sukivaki’. Het bevat naast groenten ook flinterdunne plakjes biefstuk en tofu. Terwijl het eten in Japan best betaalbaar is, moet je voor een stuk fruit evenwel diep in je geldbeugel tasten. Zowat al het fruit is fors geprijsd en sommige fruitsoorten zijn haast onbetaalbaar. Aardbeien en meloenen worden dan ook verkocht in luxeverpakking, inclusief strik en lintjes. Deze luxeproducten worden ook doorgaans als geschenk verkocht. Wie op restaurant alcoholische dranken wil nuttigen zal niet gauw met een kater huiswaarts keren, want ook alcohol is vrij prijzig. Japanners drinken alcohol doorgaans thuis. Naast sake (de Japanse rijstwijn) is ook shochu, sterk gedistilleerde drank gemaakt van zoete aardappel, rijst of gerst en Japanse whisky erg in trek. De voorbije jaren grijpen steeds meer Japanners naar de fles. Drinken is voor velen een manier om de drukke professionele beslommeringen heel even te vergeten. Ondanks het stijgend alcoholverbruik blijft thee immens populair. De meest bekende is de groene thee, die zowel koud als warm wordt gedronken. Ook de matcha thee, de schuimige, dikke poederthee is alomtegenwoordig. Meer nog, matcha wordt verwerkt in zowat alles wat eten betreft: noedels, snoep, softijs, cake, …

We moeten toegeven dat we in het begin met opgetrokken wenkbrauwen naar de menukaart staarden. Gelukkig hebben ze in Japan een handig systeem bedacht voor hongerige toeristen. Restaurantetalages puilen namelijk uit van plastic replica’s van geserveerde gerechten. Google-translate hoef je dus niet te activeren als je uit eten gaat. In kleinere eettentjes wordt de bestelling niet opgenomen door een ober, maar maak je gebruik van een automaat die buiten aan de deur van het restaurant staat opgesteld. Daarop vind je aan de hand van afbeeldingen de hele menukaart terug. Eenmaal de keuze gemaakt en cash betaald, overhandig je het uitgeprinte eetbonnetje aan de bar en wacht je geduldig af tot je een plaatsje wordt toegewezen. In Japan hebben tafelschuimers geen schijn van kans.

De grote diversiteit aan Japanse gerechten en de gezonde hygiëne wekten de nodige belangstelling bij de Werelderfgoed associatie die de Japanse keuken prompt uitriep tot cultureel erfgoed. Een eer die alleen de Franse keuken ooit te beurt viel. Ondanks die diversiteit blijft sushi voor veel mensen de belichaming van Japan. De sushi die wij kennen is in feite ontstaan in 1800. Het werd bedacht als snelle hap die gemakkelijk te bereiden was en die je zo uit de hand kan eten. Je zou het probleemloos de Japanse equivalent van de fast food kunnen noemen. Ook sushi bestaat uit een scala aan variaties, maar de bekendste zijn ongetwijfeld nigirizushi en makizushi. Nigirizushi bestaat uit rijst met daar omheen een dunne plak rauwe vis. De rijst bevat meestal kleine stukjes groenten, zoals avocado en komkommer. Makizushi bestaat eveneens uit een rol rijst die verrijkt wordt met stukjes vis. Het geheel wordt gewikkeld in een hoesje van zeewier. Voor wie de rijke schakering aan smaken nog niet voldoende is, kan zijn sushi nog op smaak brengen met een combinatie van sojasaus en wasabi, een pittige variant van mierikswortel.

Na mijn uitgebreide kennismaking met de rijke Indonesische en Japanse keuken zal het straks weer wennen worden als ik de draad van mijn solar avontuur opnieuw opneem en terugkeer naar Laos. Gelukkig zit de zwerftocht in Japan er nog niet op.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *