De laatste handgemaakte songkok-maker

Ze waren ooit de trots van de stad, gevestigde waarde en aanspreekpunt. Ze straalden autoriteit uit en oneindigheid. Ze waren een deel van de stad geworden alsof het nooit anders was geweest. En toch… De pijlers van de economie dreigen definitief te verdwijnen. De oude stadskern van Georgetown mag dan wel op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan, voor de oude ambachten lijkt het lot bezegeld. De cultuurhistorische waarde en het toeristisch belang lijken geen vat te hebben op de teloorgang.

In Georgetown ontmoet ik de laatste handgemaakte songkok-maker. Haja Mohideen behoort tot de tweede generatie songkok-makers, maar de opvolging is niet langer verzekerd. De concurrentie met machinale versies, die dus ook een stuk goedkoper zijn, is  de hoofdreden van deze uitstervende ambacht. Haja erfde reeds tijdens zijn prille jeugd de vaardigheden en het commerciële instinct van zijn vader. Zijn eerste songkok maakte hij toen hij pas twaalf jaar oud was.

Als je niet echt op zoek gaat, loop je zijn winkeltje zo voorbij. Met de laag hangende namiddagzon zit Haja al helemaal weggedoken achter een houten rolluik. Zijn werkruimte is een semi-open ruimte, nauwelijks 6m² groot. Achter een glazen vitrinekast liggen songkoks in verschillende stadia van afwerking, maar ook dozen met songkoks, klaar om afgeleverd te worden. De stijve, ovale hoeden worden gedragen door islamitische mannen, wanneer ze onderweg zijn naar hun dagelijks moskee bezoek.

De oude Singernaaimachine is het verlengstuk van zijn artistieke gave. Zijn voeten en handen bepalen het ritme van zijn werkdag. Gemiddeld neemt het maken van een songkok twee tot drie uur in beslag. De eindafwerking bestaat steevast uit fluweel. Duurzaamheid staat voorop, maar ook schoonheid is bepalend in zijn levenswerk. Zijn klanten zijn dan ook niet van de minste. Royalty’s en regeringsleden behoren tot zijn select kransje trouwe klanten. 

Met passie zie ik hoe de man, dikke bril op zijn neus, zijn materiaal uitkiest. Hij tekent, knipt, naait net zolang tot hij tevreden is met zijn ontwerp. Kwaliteit kent een prijs. Hij is zich bewust van de concurrentie van de gemaakte fabriek songkoks. Ze worden geproduceerd in bulk, maar doorstaan nooit het kwaliteitslabel van een handgemaakte. Ondanks de vrij grote vraag en het wijdverbreide gebruik van songkoks in Maleisië, dreigt de ambacht van de handgemaakte songkok voorgoed te verdwijnen. Custom-made verliest de strijd tegen kant-en-klare versies. De dag dat Haja een laatste maal zijn oude Singernaaimachine met zijn voeten in beweging brengt, komt met het jaar iets dichterbij.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *