Gamelan Keybar

Bali is doordrongen door eeuwenoude tradities. Die komen misschien nog het meest tot uiting door dans en muziek. Deze twee kunstvormen zijn in Bali niet weg te denken. Mijn aankomst in de hoofdstad Denpasar valt trouwens samen met het Bali Arts festival. Elk jaar, bij de start van de zomervakantie, is Denpasar het mekka van kunst en cultuur waarbij historische waarden hoog in het vaandel worden gedragen. Overdag en ’s avonds worden in het cultureel centrum tal van muziek- en dansvoorstellingen opgevoerd. Alle vertoningen zijn gratis en bijgevolg zakken elke avond een paar duizenden man af naar het festival. Echt op je gemak genieten van al dat moois is bijna een illusie.

Gelukkig ben je niet afhankelijk van dat ene festival om een stuk authenticiteit op te snuiven. Elke dag vindt er wel ergens een religieuze ceremonie plaats waarbij muziek zelden of nooit ontbreekt. Bij mijn bezoek aan zowat de belangrijkste tempel van de hoofdstad, de tempel Jagatnatha, ben ik getuige van een repetitie van het gamelan orkest.

In feite is de Balinese muziek gebaseerd op één instrument dat bekend staat als de Gamelan. Dit traditionele muziekinstrument uit Bali neemt zo’n centrale plaats in dat het hele ‘orkest’ ook wel een gamelan wordt genoemd. Gamelan-muziek bestaat voor 90% uit percussie. De bezetting van zo’n orkest wordt gevormd door ongeveer 40 muzikanten. Vroeger maakten enkel mannen deel uit van zo’n orkest. De voorbije decennia maken ook meer en meer vrouwen hun opwachting.

De Balinese gamelan die het meest populair is, is de gamelan kebyar, ook wel gong kebyar genoemd (‘gamelan’ is in feite een Javaans woord en daarom gebruikt men in Bali liever de term ‘gong’). De gong kebyar bestaat uit een aantal slaginstrumenten met metalen toetsen die bespeeld worden met een hamertje. De iets grotere toetsinstrumenten worden getokkeld met een met stof omwikkelde knotsachtige hamer. De belangrijkste rol in het orkest is echter weggelegd voor de trommelaar. Met zijn trommel (de kendang) dirigeert hij het orkest. Deze belangrijke functie wordt tot op heden nog altijd beoefend door mannen. Zij bepalen het ritme en geven het wisselen van de muziek aan.

Van veraf klinkt de muziek wat vreemd en luidruchtig in de oren. De variaties lijken nihil en ook het repetitief karakter vraagt wat gewenning. Als je echter de moeite neemt om de muziek aandachtig te beluisteren, ga je evenwel snel overstag. Je ontdekt al gauw dat de muziek iets opzwepend heeft. Het balanceert tussen spanning en plezier. Vooral dat laatste straalt af van de vrouwen die ondanks hun hoge concentratie er lustig op los timmeren. De melodische percussie beats verleiden me haast om te gaan dansen. De sacrale plaats van de tempel weet mijn geestdrift nog net in toom te houden…

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *