Mahabalipuram: een verblindend mooi openluchtmuseum

Er zijn zo van die plekken die een onmiskenbaar ‘must see’ gehalte hebben. Plaatsen die je ooit eens in je leven met eigen ogen moet hebben aanschouwd. Locaties die respect afdwingen en je heel even het gevoel geven in een teletijdmachine te stappen. Zo’n plek is Mahabalipuram, een slordige 60 km ten zuiden van de vierde grootste stad van India, Chennai of ook wel Madras genaamd.

Het begon allemaal eeuwen geleden, meer bepaald rond de 7^de eeuw toen de toenmalige koning (die deel uitmaakte van de machtige Pallava-dynastie) op zoek was naar een geschikte locatie om een haven- en tempelstad zonder weerga te laten verrijzen. Zijn oog viel op Mahabalipuram.  Het resultaat is een waar openluchtmuseum dat ondanks de ligging aan de zee vrij goed bewaard is gebleven. Natuurelementen zoals beukende wind en golvende waterslagen hebben tot dusver relatief weinig schade aangericht en dus kunnen we de virtuoze uit rots gesneden sculpturen in al hun glorie ontdekken. De tempels vormen één voor één een staaltje van kunstig vakmanschap.

Het meest in het oog springend is wellicht het bas-reliëf dat uit de wand van een enorme granieten rots werd gehouwen. Volgens kenners het grootste in zijn soort in de wereld. Het kunstwerk leest als een stripverhaal: een kat staat op één been en krijgt navolging van een heilige man terwijl mollige muizen zich verzamelen. Half mens, half slangfiguren banen zich een weg, terwijl wat verderop een groepje mensen in de zon staren. Een olifantenfamilie, met in zijn kielzog meerdere kalveren, begeven zich naar een rivier om hun dorst te lessen, … De levensgrote beelden van goden, geesten en dieren bevolken het gigantische reliëfsculptuur. Ondanks zijn lange geschiedenis van minstens 1.200 jaar en veel wetenschappelijke aandacht, blijven deskundigen het oneens over de ware toedracht van de betekenis. Vroeger werd aangenomen dat het uitgebeelde verhaal een soort boetedoening was om de gunst van god Shiva af te dwingen. De laatste decennia wint de theorie terrein dat het tafereel het verhaal vertelt van een koning die de Ganga-rivier naar de aarde brengt. Wat er ook van zij, het beeldhouwwerk schittert niet alleen door zijn eenvoud, maar misschien nog meer door zijn gevoel van detail. Een mooier afsluit voor onze kennismaking met Zuid-India hadden we ons haast niet kunnen voorstellen…