Ladyboy

Ladyboy: het is niet meteen het eerste waar je aan denkt als je het woord Thailand hoort vallen. De beelden die we vereenzelvigen met dit Aziatisch land gaan meer in de richting van exotische stranden, palmbomen, culinaire keuken, scooters, tempels en Boeddhabeelden, heel veel Boeddhabeelden. Pas na enig aandringen is de kans ook groot dat het woord go-go bars en ladyboys zullen volgen. Vooral dat laatste woord wordt vaak aarzelend uitgesproken, want het onderscheid tussen ladyboys en vrouwen is vaak flinterdun. Menig man die vertier komt opzoeken in Thailand belandt na flink wat alcohol in de verstrengelde armen van dames met een opvallend lage stemtimbre en een net iets te groot uitgevallen adamsappel.

In Thailand zijn ze niet weg te denken: ladyboys zijn overal. Meer nog, deze transgenders zijn het handelsmerk geworden van het land, ze zijn een onderdeel geworden van de Thaise cultuur. Die algemene aanvaarding van ladyboys in de Thaise samenleving is voor vele toeristen, die uit alle uithoeken van de wereld komen, nogal confronterend. Hoe komt het dat het ‘land van de glimlach’ zo tolerant is? Waarom zijn ze zo talrijk en hoe staat de staatsgodsdienst, het boeddhisme, tegenover deze aparte groep in de samenleving?

De term ‘ladyboy’ wordt in Thailand eerder gebruikt door toeristen dan door locals. In het Westen noemen we ze travestieten of transgenders. De Thaise bevolking gebruikt een ander woord: ‘kathoey’. Het woord is afkomstig uit de Khmertaal en slaat op een jongen die ook een dame is. Vandaar het Engelse woord ‘ladyboy’. Omdat transgenders in grote getale aanwezig zijn in Thailand beschouwt de Thaise samenleving ladyboys als een derde geslacht.

De reden waarom er opvallend veel transgenders in Thailand rondlopen, is niet zo eenduidig te verklaren. Een eerste verklaring moet gezocht worden in het feit dat hormonen zonder voorschrift van de huisarts in elke apotheek vrij te verkrijgen zijn. Veel jongens die op vroege leeftijd ontdekken dat ze transgender zijn, nemen het recht in eigen handen om van geslacht te veranderen. Ze slikken zonder medeweten van de ouders medicijnen. Als tieners kijken ze vaak op naar de oudere ladyboys die hun geaardheid niet onder stoelen of banken steken en vaak een ogenschijnlijk fantastisch leven leiden in de showbusiness. Na verloop van tijd kiest een deel van hen om zich volledig te transformeren tot vrouw. Anderen beperken hun transgender-zijn tot het zich verkleden als vrouw. Een andere reden heeft ongetwijfeld te maken met de manier hoe de gemeenschap omgaat met transgenders. Ouders reageren overwegend niet afkeurend als hun zoon zich als een meisje begint te gedragen. Ze beschouwen het als iets natuurlijks. ‘Coming out’ is in Thailand verre van een taboe. Transgenders worden geaccepteerd en getolereerd. Die acceptatie van de seksuele geaardheid en de mogelijkheid om zich te uiten werken drempelverlagend waardoor het transgender zijn een normaalste zaak van de wereld is. Ook de moderne commercialisering van de ladyboys heeft het fenomeen nog een extra boost gegeven. Je zal in Thailand weinig evenementen vinden waar ladyboys geen prominente rol spelen.

Het boeddhisme is de officiële religie van Thailand. Geschat wordt dat 95% van de Thaise bevolking deze geloofsvorm aanhangt. Zij geloven niet alleen in Boeddha en zijn filosofie, maar evenzo in allerlei goden en geesten. Ook de reïncarnatie neemt een belangrijke plaats in. De Thaise bevolking gelooft echter niet dat de doden zomaar reïncarneren, maar dat ze eerst door een hemel of hel moeten gaan, afhankelijk van het leven dat ze geleid hebben. Ze geloven dan ook dat ‘kathoeys’ zondaars zijn die in hun vorige leven waarschijnlijk iets verkeerd hebben gedaan. Precies daarom behandelen de mensen ladyboys met medelijden. De eerste boeddhistische geschriften vermelden dan ook niet geheel toevallig 3 geslachten: man, vrouw en kathoey.

Ondanks die algemene openheid en aanvaarding kan ik me niet van de indruk ontdoen dat ze in Thailand toch op één of andere manier als tweederangsburgers worden behandeld. In hoge topfuncties of goed betaalde jobs zal je hen niet terugvinden. Ze worden eerder in een rol geduwd om anderen te vermaken. De weelderige prostitutie en het succes van de ‘ladyboy cabarets’ zijn dan ook niet geheel toevallig. In een land dat jaarlijks overspoeld wordt door miljoenen toeristen die graag ook eens iets anders willen zien dan strand en zee, zijn de go-go bars en cabarets dan ook de voorbije decennia als paddenstoelen uit de grond geschoten. Voor de toeristen is het puur vermaak, voor de ladyboys hun broodwinning. Mijn bezoek aan een ladyboy cabaretshow in de stad Chiang Mai beschouw ik dan ook tweeledig: als een gezellig avondje uit en het steunen van de lokale economie. Wat kan een mens nog meer wensen?