The Magic Tree

Iedereen in Cambodja heeft op één of andere manier geleden onder wat er gebeurde op 17 april 1975. Op die dag drukte de fanatieke leider Pol Pot zijn gestoorde visie van een pure communistische staat door. Wie in de stad woonde, werd gedwongen te verhuizen naar het platteland om aldaar op collectieve boerderijen aan de slag te gaan. In nauwelijks vier jaar tijd stierven meer dan 2 miljoen Cambodjanen op een bevolking van 8 miljoen. Een hallucinant cijfer als je de bedenking maakt dat dit zou gebeuren in je eigen land, dat één op de vier mensen zou worden gedood en dat door je eigen volk. Dit is wat er in Cambodja gebeurde.

Heel wat slachtoffers zijn later teruggevonden in zogenaamde killing fields, plekken waar mensen werden geëxecuteerd en gedumpt in massagraven. Naar schatting waren er ruim 300 killing fields, verspreid over het land. Mensen werden koelbloedig afgemaakt als ze niet meewerkten met het regime. Ook intellectuelen en academici moesten het ontgelden. Pol Pot kon zich niet verzoenen met hun ideeën en beschouwde hen als lastposten die moesten worden opgeruimd.

Op één van die killing fields, in de buurt van de hoofdstad Phnom Penh trof ik deze boom aan. De boom lijkt erg veel op een bodhiboom, het soort boom waaronder Boeddha zat toen hij de verlichting bereikte. Onder deze boom gebeurden evenwel geen mirakels, ondanks zijn misleidende naam: ‘the magic tree’. De magie was geluid. Luidsprekers tooiden de takken en schalden revolutionaire liederen over het terrein. Overdag moesten de liederen de arbeiders op het land aanmoedigen. ’s Nachts gaven ze aan buitenstaanders de indruk dat er een Rode Khmer vergadering plaats vond. In werkelijkheid was de muziek bedoeld om het geschreeuw van de mensen die werden gedood te maskeren.

Wat zouden de gevangen die in hechtenis zaten te wachten, dachten toen ze voor het eerst die liederen aanhoorden? Zou ooit iemand gedacht hebben dat deze muziek die zich mengde met het geluid van de diesel generator, hun dood zou inleiden? Ongetwijfeld niet, want wie hier terechtkwam, had geen idee dat zijn lot was bezegeld. Net zoals de echte waarheid van wat er zich in Cambodja afspeelde tijdens het bewind van Pol Pot nauwelijks bekend was. Onwetendheid heeft machthebbers een vrijgeleide en in Cambodja was dat niet anders…